1. Από που προέρχεται ο όρος «διαλεκτικός υλισμός»

Το όνομα «διαλεκτικός υλισμός» μας δείχνει ότι αποτελείται από δυο πράγματα, τον υλισμό και τη διαλεκτική. Τι σημαίνει το καθένα, θα το εξηγήσουμε σε επόμενα posts.

Ο όρος λεν οι πηγές, πρωτοχρησιμοποιήθηκε απ΄ τον άγνωστο στον πολύ κόσμο γερμανό φιλόσοφο Γιόζεφ Ντίτσγκεν (Joseph Dietzgen 1828-1888) που δεν ήταν πραγματικά φιλόσοφος αλλά βυρσοδέψης, σαν τον πατέρα του. Τη φιλοσοφία την έμαθε από μόνος του, μια και ήταν φιλομαθής και έγραψε καμιά δεκαριά βιβλία και άρθρα με τις σκέψεις του.

O Γ. Ντίτσγκεν

Οι πιο γνωστοί θεμελιωτές αυτού του συστήματος – που δεν χρησιμοποίησαν όμως απ’ την αρχή τον όρο- είναι πασίγνωστοι Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς. Ο Μάρξ ήταν αυτός που το συνέλαβε σαν σύνολο, ο Φ. Ένγκελς ήταν αυτός που έγραψε μερικά βιβλία για να τον εκλαϊκεύσει περισσότερο και να τον εφαρμόσει και σε άλλα πεδία. Ο Μαρξ που αφιέρωσε το περισσότερο έργο του στη μελέτη της ιστορίας και της πολιτικής οικονομίας, δεν χρησιμοποιούσε αυτόν τον όρο αλλά μιλούσε περισσότερο για «υλιστική αντίληψη της ιστορίας». Ο Ένγκελς χρησιμοποιούσε περισσότερο τον όρο «υλιστική διαλεκτική» που είναι το ίδιο πράγμα με περισσότερη έμφαση στη μέθοδο, δηλαδή στη διαλεκτική, αλλά επίσης χρησιμοποιούσε και τον όρο «ιστορικός υλισμός» που πάνω-κάτω είναι το ίδιο μια κι ο διαλεκτικός υλισμός χρησιμοποιεί την ιστορία πολύ συχνά για να εξηγήσει ορισμένα πράγματα.

ο Φ. Ένγκελς

ο Μαρξ

Αργότερα στη Ρωσία, τον όρο τον καθιέρωσαν οι υποστηριχτές και θεωρητικοί διάδοχοι του Μαρξ, σαν τον Γκ. Πλεχάνοφ (Georgy Valentinovich Plekhanov 1856-1918) αλλά περισσότερο ο πασίγνωστος Λένιν. Ο Στάλιν μετά καθιέρωσε μια για πάντα τον όρο.

Λένιν

o Πλεχάνοφ

Όταν λέμε κάποιος είναι «μαρξιστής», ή όταν λέμε «μαρξισμός», κατά βάση εννοούμε ότι αυτός έχει μια πολιτική τοποθέτηση, ότι έχει μάθει να εξηγεί τα πράγματα με βάση τη θεωρία του Μαρξ, που στη βάση της βρίσκεται το φιλοσοφικό θεμέλιο του διαλεκτικού υλισμού. Όταν διαβάζουμε ότι πάρχουν «καλοί» (ορθόδοξοι όπως λέμε) και «κακοί» μαρξιστές, σημαίνει ότι κάποιοι που θέλουν να λέγονται μαρξιστές δεν ξέρουν ή δεν έμαθαν ή δεν ξέρουν να εφαρμόζουν το φιλοσοφικό σύστημα του διαλεκτικού υλισμού στην καθημερινότητα.

Ο όρος «επιστημονικός σοσιαλισμός» που χρησιμοποιούν οι κλασικοί μαρξιστές, είναι η εφαρμογή στην πολιτική (στην ανάλυση, στην επεξεργασία, στην χάραξη της τακτικής) του διαλεκτικού υλισμού, σε αντίθεση με τον «ουτοπικό σοσιαλισμό» που έντονα πολέμησε ο Μαρξ, που είναι περισσότερο μια πολιτική έκφραση μιας ουτοπίας, μιας επιθυμίας δηλαδή για έναν ιδανικό κόσμο, κάτι σαν ένα επίγειο παράδεισο δηλαδή.

Ασφαλώς η πολιτική τοποθέτηση κάποιου, σοσιαλιστής, κομουνιστής κλπ. δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι ξέρει ή ότι κατανοεί ή ότι παραδέχεται τον διαλεκτικό υλισμό σαν κοσμοθεωρία. Φυσικά το αντίστροφο, να γνωρίζει και να παραδέχεται κάποιος τον διαλεκτικό υλισμό σαν κοσμοθεωρία, αλλά να μην είναι κομουνιστής ή αριστερός γενικά είναι μάλλον σπάνιο.

Advertisement