2. Τι είναι υλισμός; (μέρος 2ο)

Γιατί έχουν δίκιο οι υλιστές λοιπόν; Αν δούμε λίγο ιστορικά την εξέλιξη του ιδεαλισμού, το να πιστεύει κανείς δηλαδή ότι το πνεύμα είναι ανώτερο, πρωταρχικό (κατα μια έννοια προϋπήρχε) της ύλης, θα δούμε ότι οφείλεται στο εξής απλό γεγονός: ο άνθρωπος, από τότε που άρχισε να καταλαβαίνει τον εαυτό του -στην προϊστορική εποχή ας πούμε-, επειδή δεν μπορούσε να εξηγήσει διάφορα φαινόμενα που συνέβαιναν γύρω του (εναλλαγή μέρας και νύχτας, οι καιρικές μεταβολές κι ένα σωρό άλλα) τα προσωποποιούσε, απέδιδε σ΄ αυτά τα φαινόμενα ανθρώπινες ιδιότητες: ο κεραυνός, η βροχή, ο ήλιος, το σκοτάδι, τα θεωρούσε πλάσματα με σκέψη και βούληση.

Όσο τα χρόνια περνούσαν κι ο άνθρωπος καταλάβαινε καλύτερα τη φύση, όλα αυτά σιγά τα απέδιδε σε δυνάμεις που δεν έβλεπε, σαν πλάσματα που κρυβόντουσαν πίσω απ’ τη φύση (και πάντα προσπαθούσε να επικοινωνήσει μ’αυτά, να τα εξευμενίσει). Πίστευε ότι, όπως ο ίδιος σκεφτόταν και φανταζόταν πράγματα με το μυαλό του, έτσι υπήρχαν και μυαλά πιο ισχυρά και πιο σοφά απ’ τον ίδιο. Αυτά με τα χρόνια τα ονόμασε “θεούς”. Στο τέλος τα ένωσε όλα σε ένα και τα’ κανε “θεό”.

Όσο όμως ερχόταν σε σύγκρουση με τη φύση, πάνω στην αέναη προσπάθεια να επιβιώσει και να καλύψει τις ανάγκες του, στο τέλος κατάφερνε να την καταλάβει, να την ελέγξει και να την βάλει στην υπηρεσία του: έφτιαχνε σπίτια για να προστατευτεί από το κρύο και τη βροχή, δάμασε τη φωτιά, έμαθε την καλλιέργεια της γης. Όσο καταλάβαινε τη φύση και τα φυσικά φαινόμενα, κι όχι μόνο τα καταλάβαινε αλλά και τα συμπεράσματά του τα χρησιμοποιούσε σε όφελός του, σιγά-σιγά με τον καιρό “εκθρόνιζε” το θεό από τα μέχρι τότε μυστήρια της φύσης, μια και μπορούσε πλέον να τα εξηγήσει και να καταλαβαίνει για ποιο λόγο συνέβαιναν όλα. Καταλάβαινε ότι η έκλειψη του ήλιου για παράδειγμα, δεν ήταν κάποιο περίεργο καπρίτσιο του θεού, το αποτέλεσμα της οργής του ή όπως αλλιώς το εξηγούσε μέσα στην άγνοιά του. Έμαθε ότι ήταν το φεγγάρι που έμπαινε μπροστά απ’ τον ήλιο.

Έτσι και η σκέψη του, σιγά-σιγά καταλάβαινε ότι τίποτα το μυστήριο, το υπερφυσικό, το απρόσωπο δεν υπάρχει πίσω από τα φυσικά φαινόμενα: όλα εξηγούνται από τις φυσικές ιδιότητες της ύλης. Το φως, το βάρος, η θερμότητα, η κίνηση, όλα είναι φυσικές ιδιότητες της ύλης που έβλεπε γύρω του και το μόνο που χρειαζόταν ήταν να τα καταλάβει και να τα βάλει στην υπηρεσία του.

Ακόμα και σήμερα βέβαια υπάρχει πολύς-πολύς κόσμος που πιστεύει ότι υπάρχει κάποια ανώτερη δύναμη που τα ελέγχει, ή που τουλάχιστον τα σχεδίασε όλ’ αυτά. Είναι πολύ δύσκολο για τον άνθρωπο να κατανοήσει τα πράγματα ότι μπορούν να υπάρχουν και από μόνα τους, πριν και μετά απ’ αυτόν, ανεξάρτητα από το αν τα βλέπει, τα αισθάνεται, τα καταλαβαίνει ή όχι. Το καταλαβαίνει όμως πια (κι αυτό είναι επίτευγμα της ανθρωπότητας συνολικά) επειδή πια εξελίχτηκε τόσο, ώστε να μπορεί να βγάλει αυτό το συμπέρασμα. Πριν περάσουμε στην διαλεκτική, στην επόμενη ανάρτηση θα πούμε με λίγα λόγια, τι σημαίνει με απλά λόγια αυτή η εξέλιξη.