3. Εξέλιξη

Είδαμε λοιπόν ότι υλισμός σημαίνει ότι η ύλη είναι πιο μπροστά από τη συνείδηση. Για να υπάρξει συνείδηση θα πρέπει πρώτα να υπάρχει ύλη από την οποία θα προέλθει ως ιδιότητά της. Όταν όμως βάζουμε πρώτα πρώτα την ύλη αυτό σημαίνει αναγκαστικά και ένα άλλο πράγμα που είναι βασικό “συστατικό” του υλισμού: ότι υπάρχει αντικειμενική πραγματικότητα, δηλαδή ότι υπάρχει κόσμος ανεξάρτητα απ’το αν τον καταλαβαίνω εγώ η όχι – πόσο μάλλον απ’ το αν τον αντιλαμβάνομαι ή όχι. Κόσμος υπήρχε πριν γεννηθώ εγώ, πολύ περισσότερο υπήρχε πολύ πριν υπάρξουν άνθρωποι με συνείδηση, άνθρωποι που να κάνουν τέτοιες διαπιστώσεις όπως εμείς τώρα, καλή ώρα. Αυτό είναι σχεδόν μια αυταπόδεικτη αλήθεια, που όμως οι φιλόσοφοι τα προηγούμενα χρόνια αμφισβήτησαν έντονα κι έβαλαν το υποκειμενικό στοιχείο στη φιλοσοφία. Ο ιδεαλισμός χρωστάει πολλά στον υποκειμενισμό, στο ότι δηλαδή τα πράγματα που βλέπω κι αισθάνομαι δεν είναι πραγματικά αλλά το μυαλό μου τα δημιουργεί, για να το πούμε έτσι απλοϊκά.

Είπαμε όμως ότι ο άνθρωπος όσο εξελίσσεται τόσο περισσότερο καταλαβαίνει τον κόσμο υλιστικά, παρά ιδεαλιστικά. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ο άνθρωπος σαν ζωντανός οργανισμός, τα πρώτα του χρόνια πάνω στη γη, έπρεπε όπως όλοι οι οργανισμοί να επιβιώσει. Πρώτα μάζευε καρπούς για πολλά πολλά χρόνια. Μετά έμαθε πώς να καλλιεργεί και να μην περιμένει τη φύση μόνη της πότε θα του δώσει αγαθά. Σταδιακά, όσο τα μυαλό του και τα χέρια του δούλευαν για να καταλάβουν και να τιθασέψουν τα στοιχεία της φύσης, επινόησε εργαλεία, έβρισκε τρόπους να παράγει περισσότερα με λιγότερη δουλειά, είτε τελειοποιώντας συνέχεια τα εργαλεία είτε βάζοντας άλλους ανθρώπους στη δούλεψή του με τη βία. Έτσι έφτιαξε τις πρώτες κοινωνίες, που είναι η οργανωμένη προσπάθεια του ανθρώπου να τιθασέψει τη φύση, με λίγα λόγια να επιβιώσει. Αυτό είναι εξέλιξη.

Βλέπουμε πως ταυτόχρονα προοδεύουν τόσο το μυαλό, όσο και τα χέρια του ανθρώπου. Μαζί με τις δεξιότητες αναπτύσσει και τη σκέψη του, αυτά τα δυο είναι αλληλένδετα. Η πρόοδος της επιστήμης λοιπόν πάει μαζί με την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπου, δηλαδή όσο πλησιάζουμε στο σήμερα, πάει μαζί με την ανάπτυξη της ικανότητας να φτιάχνουμε εργαλεία, μηχανήματα. Ή όπως τα λέμε στο μαρξισμό μέσα παραγωγής. Έτσι εξελίχτηκαν ταυτόχρονα η φυσική, η χημεία, τα μαθηματικά και όλες αυτές οι επιστήμες. Άρα, το πιο βασικό που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όταν εξετάζουμε το πνευματικό επίπεδο της ανθρωπότητας κάθε εποχή, ή το πνευματικό επίπεδο κάθε κοινωνίας είναι να ξέρουμε το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων όπως λέμε, που μέσα σ’ αυτές είναι και τα μέσα παραγωγής. Το πώς μια κοινωνία παράγει και κατανέμει τα αγαθά της εξηγεί με ακρίβεια όλα τα υπόλοιπα. Η παραγωγή είναι η βάση και το πνεύμα και οι επιστήμες είναι το εποικοδόμημα. Αυτά είναι βασικές αρχές του ιστορικού υλισμού, που θα ασχολούμαστε συχνά μ’ αυτές. Θα δούμε την επόμενη φορά, τι άλλος υλισμός υπάρχει εκτός απ’τον διαλεκτικό, ώστε να περάσουμε μετά σ’αυτήν την περιβόητη διαλεκτική.